Kể từ khi FIFA World Cup được khai sinh vào năm 1930, sân chơi bóng đá lớn nhất hành tinh này vẫn chủ yếu là cuộc cạnh tranh giữa các đội tuyển đến từ châu Âu và Nam Mỹ. Những cường quốc bóng đá như Brazil, Đức, Argentina, hay Italia thường xuyên thống trị các kỳ đại hội, còn các đại diện châu Á vẫn chỉ đóng vai trò “kẻ ngoài cuộc”.
Tuy nhiên, khoảng ba thập kỷ trở lại đây, bóng đá châu Á đã có những bước tiến mạnh mẽ. Từ chỗ chỉ có 1–2 đại diện lẻ loi, số lượng đội tuyển châu Á tham dự World Cup ngày càng tăng, cùng với đó là những dấu ấn đáng nhớ như kỳ tích vào bán kết của Hàn Quốc năm 2002 hay những chiến thắng thuyết phục của Nhật Bản trước các ông lớn châu Âu.
Với việc World Cup 2026 lần đầu tiên mở rộng lên 48 đội, cơ hội để các đại diện châu Á tiến xa hơn và cải thiện thành tích chưa bao giờ rõ ràng đến thế. Những đội tuyển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Iran, Úc, hay thậm chí là các cái tên mới như Jordan, Uzbekistan đều có thêm lý do để mơ về một kỳ tích mới.
Trước khi trái bóng chính thức lăn tại Mỹ, Canada và Mexico vào mùa hè năm sau, hãy cùng nhìn lại hành trình của các đội tuyển châu Á tại World Cup trong quá khứ, để xem ai là đội tuyển thi đấu thành công nhất và những dấu ấn nào đã làm rạng danh bóng đá châu lục.
Hành Trình Của Các Đội Tuyển Châu Á Từng Tham Dự World Cup
1. Indonesia (1938)
Indonesia là đội tuyển châu Á đầu tiên góp mặt tại một kỳ World Cup, khi tham dự giải đấu năm 1938 dưới tên gọi Đông Ấn Hà Lan. Dù vậy, họ chỉ thi đấu duy nhất 1 trận sau khi để thua Hungary với tỉ số 0-6 và rời giải. Thành tích này cũng giúp Indonesia thiết lập hai kỉ lục khó bị phá vỡ: Đội tuyển có số trận thi đấu ít nhất tại VCK World Cup (chỉ 1 trận), và một trong những đội chưa từng ghi bàn tại một kỳ World Cup.
Sau khi giành độc lập, đội tuyển Indonesia chưa từng trở lại vòng chung kết World Cup dù nhiều lần góp mặt ở vòng loại. Ngày nay, bóng đá Indonesia đang có sự phát triển mạnh mẽ trong khu vực Đông Nam Á, với nhiều khoản đầu tư đáng kể vào giải VĐQG và chiến lược sử dụng cầu thủ nhập tịch.
Tuy nhiên, chiến lược “ăn xổi” này vẫn chưa mang lại kết quả rõ ràng, khi Indonesia vẫn bị đánh giá là một đội tuyển trung bình tại châu lục và rất khó cạnh tranh một suất dự World Cup.
2. Israel (1970)
Israel là một trong những đội tuyển châu Á hiếm hoi từng góp mặt tại Vòng chung kết World Cup trước thập niên 1980, khi giành quyền tham dự giải đấu năm 1970 tại Mexico. Đây là lần đầu tiên, và cũng là duy nhất đến nay, Israel góp mặt tại ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh.
Tại vòng bảng World Cup 1970, Israel nằm ở bảng 2 cùng với Ý, Uruguay và Thụy Điển, một bảng đấu rất khó. Dù không thể giành quyền đi tiếp, Israel đã để lại ấn tượng không nhỏ khi cầm hòa cả Thụy Điển (1-1) và Ý (0-0), và chỉ để thua Uruguay 0-2.
Kể từ sau World Cup 1970, bóng đá Israel trải qua nhiều biến động, chủ yếu liên quan đến vấn đề chính trị. Sau năm 1974, Israel rời AFC do căng thẳng chính trị và bị các quốc gia Ả Rập phản đối, khiến họ mất quyền tham dự các giải đấu châu Á. Năm 1994, Israel quyết định gia nhập UEFA (Châu Âu) và tham gia vòng loại World Cup dưới tư cách một đội tuyển ở châu Âu.
Từ đó đến nay, Israel chỉ thi đấu ở khu vực châu Âu và chưa từng trở lại World Cup. Áp lực cạnh tranh quá lớn tại UEFA là rào cản chính khiến họ khó tái lập kỳ tích năm 1970.
3. Kuwait (1982)
Kuwait là đội tuyển quốc gia đầu tiên đến từ vùng Vịnh giành quyền tham dự Vòng chung kết World Cup, với cột mốc lịch sử vào năm 1982 tại Tây Ban Nha. Khi đó, họ nằm chung bảng với những đối thủ rất mạnh: Anh, Pháp và Tiệp Khắc (tiền thân của CH Czech và Slovakia).
ngay trận ra quân, Kuwait tạo nên bất ngờ khi cầm hòa Tiệp Khắc 1-1, qua đó trở thành đội tuyển Tây Á đầu tiên giành điểm tại một kỳ World Cup. Dù vậy, họ sớm dừng lại ở vòng bảng với thành tích bét bảng, bao gồm 1 trận thắng và 2 trận thua.
Thành tích tại World Cup 1982 đánh dấu đỉnh cao của bóng đá Kuwait, thời điểm họ cũng là đương kim vô địch Asian Cup 1980. Tuy nhiên, sau cột mốc đó, bóng đá Kuwait bắt đầu suy giảm về mặt thành tích và sức cạnh tranh quốc tế.
Tính đến hiện tại, Kuwait chưa một lần nào trở lại vòng chung kết World Cup, dù vẫn thường xuyên góp mặt ở vòng loại khu vực châu Á. Trong bối cảnh nhiều quốc gia Tây Á khác như Iraq, UAE, Ả Rập Xê Út và Qatar cho thấy sự tiến bộ vượt bậc, Kuwait dường như bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua phát triển bóng đá hiện đại.
4. Iraq (1986)
Tương tự như các đội tuyển kể trên, Iraq cũng mới chỉ có 1 lần góp mặt tại World Cup, đó là vào năm 1986 tại Mexico. Đây là một thành tích tự hào trong bối cảnh họ đối diện với nhiều biến động chính trị vào thời điểm đó.
Tại vòng bảng World Cup 1986, Iraq rơi vào bảng đấu khó với Paraguay, chủ nhà Mexico và Bỉ, những đối thủ vượt trội về kinh nghiệm và đẳng cấp. Dù thi đấu quyết tâm, song đại diện của châu Á cũng sớm phải về nước với thành tích 3 trận toàn thua.
Iraq kết thúc vòng bảng với 0 điểm, xếp thứ 23/24 đội tại giải năm 1986. Tuy nhiên, đây vẫn là kỳ tích của bóng đá Iraq, đặc biệt khi họ sở hữu một thế hệ vàng như Ahmed Radhi, Hussein Saeed và Basil Gorgis, những cầu thủ đưa đội tuyển đạt nhiều thành công tại đấu trường châu Á.
Tính đến nay, Iraq vẫn chưa thể trở lại World Cup. Dù vậy, với danh hiệu vô địch Asian Cup 2007 và nền bóng đá đang dần được cải tổ, người hâm mộ Iraq vẫn nuôi hy vọng tái lập kỳ tích trong tương lai gần.
5. Qatar (2022)
Qatar là đội tuyển mới nhất của châu Á góp mặt tại World Cup, khi tham dự giải đấu năm 2022 trên sân nhà. Đây là lần đầu tiên một quốc gia Trung Đông đăng cai World Cup, và cũng là lần đầu tiên đội tuyển Qatar xuất hiện tại vòng chung kết.
Qatar được tham dự VCK World Cup 2022 với tư cách đội chủ nhà. Chính vì vậy, việc góp mặt tại World Cup phần nào được coi là quá sức với đội tuyển đang trải qua qua trình phát triển này. Dù có nhiều năm chuẩn bị kỹ lưỡng, Qatar đã trải qua một kỳ World Cup đáng thất vọng, khi thua cả 3 trận vòng bảng và bị loại sớm nhất giải.
Qatar trở thành đội chủ nhà đầu tiên trong lịch sử World Cup thua cả ba trận và không giành được điểm nào. Họ cũng là chủ nhà có thành tích kém nhất trong lịch sử giải đấu, xếp cuối bảng A.
Dù vậy, Việc World Cup lần đầu tiên đến Trung Đông đánh dấu bước ngoặt lớn cho bóng đá vùng Vịnh, trong đó Qatar đóng vai trò tiên phong. Thất bại năm 2022 sẽ là bài học kinh nghiệm quý giá, giúp đội tuyển này cải thiện chiến lược và hướng đến những giải đấu năm sau một cách bài bản hơn.
6. Triều Tiên (1966, 2010)
Dù ít được nhắc đến tại châu Á, song Triều Tiên đã có đến 2 lần tham dự World Cup, vào các năm 1966 và 2010. Ở cả hai giải đấu họ đều để lại những dấu ấn khác nhau.
Năm 1966 tại Anh, Triều Tiên trở thành đội tuyển châu Á đầu tiên vượt qua vòng bảng một kỳ World Cup. Họ mở màn bằng thất bại 0-3 trước Liên Xô, sau đó cầm hòa Chile với tỉ số 1-1, và đánh bại Ý với tỉ số 1-0, hiên ngang giành vé vào tứ kết.
Đây là lần đầu tiên một đội ngoài châu Âu và Nam Mỹ lọt vào vòng loại trực tiếp World Cup, đánh dấu một cột mốc vàng son cho bóng đá châu Á.
Ở tứ kết, Triều Tiên tiếp tục gây sốc khi dẫn trước Bồ Đào Nha 3-0 chỉ sau 25 phút. Tuy nhiên, họ bị huyền thoại Eusébio ghi 4 bàn giúp Bồ Đào Nha lội ngược dòng thắng 5-3. Dù thất bại, kỳ tích năm 1966 vẫn là thành tích tốt nhất mà bóng đá Châu Á có được tại thời điểm đó.
Phải đến năm 2010, Triều Tiên mới trở lại vòng chung kết World Cup, khi góp mặt tại giải đấu tổ chức ở Nam Phi. Tuy nhiên, họ rơi vào một bảng đấu cực mạnh gồm Brazil, Bồ Đào Nha và Bờ Biển Ngà, và để thua trước cả 3 cái tên kể trên trong 3 tận vòng bảng.
Dù không giành được điểm nào, việc góp mặt tại World Cup sau hơn 4 thập kỷ đã là thành công lớn với bóng đá Triều Tiên. Dù hiện tại bóng đá Triều Tiên không còn duy trì phong độ cao, nhưng ký ức năm 1966 với chiến thắng trước Ý vẫn là một biểu tượng của niềm tự hào châu Á trên sân chơi thế giới.
7. Ả Rập Xê Út (1994, 1998, 2002, 2006, 2018, 2022)
Với 6 lần tham dự vòng chung kết, Ả Rập Xê Út là một trong những đội tuyển có số lần góp mặt tại World Cup nhiều nhất châu Á.
Lần đầu góp mặt tại World Cup vào năm 1994 trên đất Mỹ, Ả Rập Xê Út lập tức gây tiếng vang. Họ vượt qua vòng bảng với vị trí nhì bảng, sau chiến thắng đáng nhớ 1-0 trước Bỉ nhờ siêu phẩm solo của Saeed Al-Owairan, một trong những bàn thắng đẹp nhất lịch sử World Cup. Dù dừng bước ở vòng 16 đội sau thất bại trước Thụy Điển (1-3), kỳ tích năm 1994 vẫn là thành tích tốt nhất của Ả Rập Xê Út tại sân chơi lớn nhất hành tinh.
Sau năm 1994, Ả Rập Xê Út tiếp tục góp mặt ở các kỳ World Cup 1998, 2002, 2006, 2018 và 2022, nhưng đều không thể vượt qua vòng bảng. Năm 2022 tại Qatar, Ả Rập Xê Út tạo ra một trong những cú sốc lớn nhất lịch sử World Cup khi lội ngược dòng hạ gục Argentina 2-1, đội sau đó lên ngôi vô địch. Dù bị loại sớm, chiến thắng ấy đã nâng tầm vị thế bóng đá Tây Á trên bản đồ thế giới.
Hiện nay, Ả Rập Xê Út được xem là một trong những nền bóng đá mạnh và ổn định nhất châu Á. Với hệ thống đào tạo trẻ ngày càng phát triển, các giải đấu quốc nội (Saudi Pro League) ngày càng chuyên nghiệp và sự đầu tư mạnh mẽ vào bóng đá, đội tuyển Ả Rập Xê Út tiếp tục là ứng viên nặng ký cho suất dự World Cup 2026, đồng thời là nước chủ nhà World Cup 2034.
8. Úc ((1974, 2006), 2010, 2014, 2018, 2022, 2026)
Đội tuyển Úc là trường hợp hiếm hoi trong lịch sử World Cup khi từng đại diện cho cả hai liên đoàn – OFC (châu Đại Dương) và AFC (châu Á). Họ góp mặt lần đầu tại World Cup 1974 và tái xuất vào năm 2006 khi vẫn còn thuộc OFC. Từ World Cup 2010 trở đi, Úc chuyển sang AFC và tiếp tục góp mặt đều đặn tại ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh.
Tính đến World Cup 2026, Úc đã có 6 lần liên tiếp tham dự vòng chung kết, với hai lần lọt vào vòng 1/8 vào các năm 2006 và 2022. Các kỳ World Cup còn lại (1974, 2010, 2014, 2018), Úc đều dừng bước ở vòng bảng, nhưng thường để lại ấn tượng với tinh thần thi đấu kiên cường và tổ chức tốt.
Tim Cahill là cái tên gắn liền với lịch sử World Cup của Úc. Anh ghi bàn trong 3 kỳ World Cup liên tiếp (2006, 2010, 2014), nổi bật nhất là cú vô-lê kinh điển vào lưới Hà Lan tại Brazil 2014.
Là đội tuyển hàng đầu châu Á hiện nay và cũng là “ông vua” của châu Đại Dương trước kia, việc Úc giành vé đến World Cup 2026 là điều không bất ngờ. Với lối chơi kỷ luật, thể lực tốt và dàn cầu thủ ngày càng chất lượng, Úc được kỳ vọng có thể tiếp tục tạo nên kỳ tích ở giải đấu sắp tới trên đất Mỹ, Mexico và Canada.
9. Iran (1978, 1998, 2006, 2014, 2018, 2022, 2026)
Đội tuyển Iran là một trong những đội tuyển có số lần tham dự World Cup nhiều nhất châu Á, với 6 lần góp mặt (không tính World Cup 2026), bắt đầu từ năm 1978 đến lần gần nhất là World Cup 2022.
Mặc dù thường xuyên có mặt tại ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh, Iran vẫn chưa một lần vượt qua vòng bảng. Thành tích tốt nhất của họ chỉ là xếp thứ 3 tại bảng đấu, với số điểm khả quan nhưng không đủ để đi tiếp, tại các kỳ 1998, 2018 và 2022.
Tuy vậy, Iran luôn thể hiện bộ mặt khó chịu, kỷ luật và giàu tinh thần chiến đấu. Không ít lần họ khiến các ông lớn gặp khó khăn và phải chia điểm. Lối chơi kỹ thuật, kết hợp với thể lực và tính tổ chức cao giúp Iran trở thành đối thủ đáng gờm.
Cùng với Nhật Bản và Hàn Quốc, Iran được xem là 1 trong 3 đội tuyển mạnh nhất châu Á hiện nay. Họ sở hữu nhiều cầu thủ thi đấu ở châu Âu và có nền bóng đá phát triển ổn định. Iran cũng đã sớm có vé tham dự World Cup 2026, và người hâm mộ kỳ vọng đội tuyển này sẽ lần đầu tiên vượt qua vòng bảng để làm nên lịch sử.
10. UAE (1990)
Đội tuyển UAE mới chỉ một lần góp mặt tại Vòng chung kết World Cup, và đó là vào kỳ giải năm 1990 tại Italia.
UAE đã xuất sắc vượt qua vòng loại khu vực châu Á để giành một trong hai suất tham dự World Cup, cùng với Hàn Quốc. Khi đó, đội hình UAE chủ yếu là các cầu thủ nghiệp dư, nhưng lại có được sự quyết tâm rất lớn.
Tại vòng bảng, UAE rơi vào bảng đấu rất khó với Tây Đức (sau này vô địch giải), Nam Tư và Colombia, ba đại diện hàng đầu của châu Âu và Nam Mỹ lúc bấy giờ. Trước sự chênh lệch về đẳng cấp, UAE không thể tạo nên kỳ tích, thua cả ba trận và phải dừng bước sớm.
Cho đến hiện tại, UAE vẫn chưa thể trở lại sân chơi World Cup, dù họ từng có những giai đoạn phát triển mạnh mẽ ở cấp độ châu lục, với thành tích tốt tại Asian Cup và Gulf Cup.
Tuy nhiên, so với những người hàng xóm như Ả Rập Xê Út hay Qatar, UAE đang phát triển chậm hơn và có nguy cơ bị bỏ xa trong cuộc đua giành vé World Cup trong tương lai.
11. Trung Quốc (2002)
Dù là một đất nước lớn và có tiềm năng phát triển bóng đá, nhưng đến nay Trung Quốc mới chỉ có một lần duy nhất tham dự Vòng chung kết World Cup, đó là vào năm 2002.
Kỳ World Cup 2002 mang ý nghĩa đặc biệt với bóng đá Trung Quốc, bởi đây là lần đầu tiên giải đấu được tổ chức tại châu Á, và Trung Quốc giành vé với tư cách một trong hai đại diện vượt qua vòng loại (cùng với Ả Rập Xê Út). Đội tuyển khi đó được dẫn dắt bởi HLV kỳ cựu Bora Milutinović, người từng đưa nhiều đội tuyển khác vào vòng knock-out.
Với hơn 1 tỷ dân kỳ vọng, Trung Quốc bước vào giải với áp lực lớn, nhưng thực tế trên sân lại không như mong đợi. Họ để thua cả 3 trận vòng bảng, không ghi được bàn thắng nào, và thủng lưới tổng cộng 9 bàn.
Kể từ sau World Cup 2002, bóng đá Trung Quốc đã có những giai đoạn đầu tư mạnh, đặc biệt là từ 2008–2014, với việc cải thiện giải VĐQG (Chinese Super League), đưa về nhiều ngôi sao lớn và phát triển học viện. Tuy nhiên, thành tích của đội tuyển quốc gia vẫn không mấy khả quan.
Dù là quốc gia đông dân nhất thế giới, Trung Quốc chưa từng phát huy hết tiềm năng trong môn thể thao vua.Họ vẫn được xem là một đội tuyển trung bình yếu tại châu Á, chưa đủ sức cạnh tranh vé dự World Cup với những cái tên hàng đầu như Nhật Bản, Hàn Quốc, Iran hay Úc.
12. Nhật Bản (1998, 2002, 2006, 2010, 2014, 2018, 2022, 2026)
Nhật Bản là đội tuyển châu Á có thành tích ấn tượng nhất tại các kỳ World Cup, với tổng cộng 7 lần tham dự tính đến năm 2022. So với các đội mạnh trong khu vực như Hàn Quốc hay Iran, Nhật Bản là “tân binh muộn” khi chỉ lần đầu góp mặt vào năm 1998. Tuy nhiên, họ nhanh chóng trở thành thế lực hàng đầu của châu Á.
Ngay trong lần ra mắt tại World Cup 1998, Nhật Bản để thua cả 3 trận và bị loại ngay từ vòng bảng. Nhưng kể từ đó, “Samurai Xanh” liên tục góp mặt ở mọi kỳ World Cup, và thể hiện sự tiến bộ vượt bậc. Họ đã 4 lần lọt vào vòng 16 đội (năm 2002, 2010, 2018 và 2022), nhiều hơn bất kỳ đại diện châu Á nào khác.
Nhật Bản không chỉ tiến sâu, mà còn thường xuyên gây bất ngờ trước các ông lớn châu Âu và Nam Mỹ. Tại World Cup 2018, họ đánh bại Colombia 2-1, trở thành đội châu Á đầu tiên hạ gục một đội Nam Mỹ tại World Cup. Họ cũng lọt vào vòng 16 đội nhờ chỉ số fair-play – ít thẻ phạt hơn Senegal.
Tại World Cup 2022, Nhật Bản tạo tiếng vang toàn cầu khi đứng đầu bảng tử thần, đánh bại cả Đức và Tây Ban Nha bằng những cuộc lội ngược dòng ngoạn mục, giành quyền vào vòng 16 đội một cách thuyết phục.
Phong cách chơi bóng hiện đại, giàu tốc độ và tổ chức chặt chẽ giúp Nhật Bản luôn là đối thủ khó chịu với bất kỳ đội tuyển nào. Thêm vào đó, ngày càng nhiều cầu thủ Nhật thi đấu ở châu Âu, từ Bundesliga, Ligue 1, đến Premier League và La Liga, góp phần nâng tầm chất lượng đội tuyển.
Nhật Bản không còn chỉ là “ẩn số châu Á”, mà đang vươn mình thành một ứng viên tiềm năng cho danh hiệu trong tương lai. Với thế hệ tài năng như Takefusa Kubo, Kaoru Mitoma, Ritsu Doan hay Wataru Endo,… giấc mơ vượt qua tứ kết, thậm chí tranh cúp vàng, không còn xa vời.
13. Hàn Quốc (1954, 1986, 1990, 1994, 1998, 2002, 2006, 2010, 2014, 2018, 2022, 2026)
Hàn Quốc là đội tuyển quốc gia có số lần tham dự World Cup nhiều nhất lịch sử bóng đá châu Á, với 11 lần góp mặt, vượt xa các đại diện khác như Iran, Nhật Bản hay Úc.
Lần đầu tiên Hàn Quốc tham dự World Cup là vào năm 1954 tại Thụy Sĩ. Khi đó, nền bóng đá Hàn Quốc vẫn còn non trẻ, thiếu chuyên nghiệp và kinh nghiệm quốc tế. Không quá bất ngờ khi Hàn Quốc sớm bị loại sau vòng bảng với 2 trận thua đậm và không ghi được bàn nào.
Sau một thời gian dài vắng mặt, đến kỳ World Cup 1986, Hàn Quốc mới trở lại sân chơi thế giới, đúng vào thời điểm các giải đấu chuyên nghiệp như K-League bắt đầu phát triển mạnh mẽ. Từ đó đến nay, “Chiến binh Taeguk” chưa từng vắng mặt ở bất kỳ kỳ World Cup nào, trở thành đội tuyển châu Á có chuỗi tham dự dài nhất liên tục tính đến hiện tại.
Về thành tích, Hàn Quốc có 2 lần lọt vào vòng 16 đội (năm 2010 và 2022), ít hơn so với Nhật Bản. Tuy nhiên, Hàn Quốc vẫn là đội tuyển duy nhất của châu Á từng lọt vào bán kết World Cup, một kỳ tích diễn ra tại giải đấu năm 2002 trên sân nhà.
Tại World Cup 2002, Hàn Quốc đã tạo nên hành trình lịch sử khi đánh bại những đối thủ sừng sỏ như Bồ Đào Nha, Ý và Tây Ban Nha để tiến vào bán kết. Dù có nhiều tranh cãi về các quyết định của trọng tài ở trận gặp Ý, thành tích vào top 4 thế giới của Hàn Quốc vẫn là cột mốc vĩ đại nhất của bóng đá châu Á tại World Cup.
Trong những năm gần đây, Hàn Quốc tiếp tục duy trì vị thế là một trong những đội tuyển mạnh nhất châu lục.Với những ngôi sao đang thi đấu ở châu Âu như Son Heung-min, Kim Min-jae hay Lee Kang-in, Hàn Quốc không chỉ là “ngựa ô” khó chịu, mà còn là đại diện đủ khả năng thách thức bất kỳ đối thủ nào.
Mục tiêu của Hàn Quốc tại các kỳ World Cup sắp tới là vượt qua chính mình, tái lập kỳ tích 2002, hoặc tiến xa hơn thế. Và với nền tảng đào tạo trẻ đang phát triển, họ hoàn toàn có thể mơ về điều đó