Ngày 26/8, làng bóng chày Nhật Bản rúng động trước thông tin Netflix sẽ độc quyền phát sóng toàn bộ 47 trận đấu của World Baseball Classic (WBC) 2026 tại Nhật Bản, theo thỏa thuận với WBCI, ban tổ chức giải đấu. Thông tin này đã được đăng tải chính thức trên phiên bản tiếng Nhật của trang web Netflix.
Điều này đồng nghĩa với khả năng rất cao rằng truyền hình mặt đất truyền thống sẽ không còn phát sóng giải đấu này, gây nên làn sóng tranh cãi dữ dội trong giới bóng chày cũng như cộng đồng người hâm mộ.
Tuy nhiên, vấn đề không chỉ dừng lại ở bóng chày. Đây là tín hiệu cho thấy có thể thể thao toàn cầu đang bước vào kỷ nguyên phát sóng trả phí qua nền tảng trực tuyến, với việc phí bản quyền truyền hình tăng vọt. Xu hướng này rất có thể sẽ lan rộng đến các sự kiện thể thao lớn như World Cup 2026, Olympic Los Angeles 2028, hay Olympic Brisbane 2032.
Giá Bản Quyền Thể Thao Tăng Chóng Mặt, Người Dùng Phải Trả Phí Để Xem?
Thể thao trực tiếp sở hữu yếu tố “live” thu hút người xem lâu dài, từ đó trực tiếp thúc đẩy doanh thu quảng cáo và lượng người đăng ký thuê bao. Các nền tảng như Netflix, Amazon Prime Video, Peacock… đang tích cực mở rộng người dùng thông qua việc sở hữu bản quyền phát sóng độc quyền.
Netflix trong vài năm gần đây đã có những bước đi mạnh mẽ, nổi bật là thương vụ độc quyền phát sóng World Cup Nữ 2027 và 2031 tại Mỹ, tạo ra sự chuyển dịch lớn từ tay các đài truyền hình truyền thống như NBC, CBS, FOX, ABC.
Tại Nhật Bản, giá bản quyền WBC 2023 được cho là khoảng 3 tỷ yên, nhưng theo nhiều nguồn tin, thỏa thuận mới với Netflix có thể lên đến 15–20 tỷ yên. Trong khi đó, doanh thu quý của Netflix đã vượt mốc 1 nghìn tỷ yên, so với tổng doanh thu hàng năm của cả thị trường truyền hình Nhật Bản (NHK và các đài thương mại) chỉ vào khoảng vài nghìn tỷ yên.
Trong bóng đá, tình hình cũng không mấy sáng sủa. World Cup 2026, với số trận kỷ lục tăng lên đến 104, đang trở thành “miếng mồi béo bở” của các nền tảng trực tuyến. Tại Mỹ, các quyền phát sóng tiếng Anh, Tây Ban Nha và streaming đã được chia đều cho FOX Sports, Telemundo và Peacock. Các nền tảng như fuboTV, Sling TV, YouTube TV cũng đang tham chiến.
Tại Nhật, truyền hình truyền thống có thể mất quyền nếu giá bản quyền tiếp tục tăng phi mã. Trận đấu vòng loại World Cup khu vực châu Á của Nhật hiện đã do DAZN phát sóng độc quyền. Nhiều khả năng World Cup 2026 sẽ hoàn toàn thuộc về các nền tảng trả phí như Netflix hoặc DAZN.
Dù fan trung thành đã quen với việc theo dõi bóng đá qua DAZN, U-NEXT, WOWOW…, nhưng World Cup là dịp quan trọng để lan tỏa bóng đá tới nhóm khán giả đại chúng – những người chỉ xem bóng đá 4 năm một lần. Việc giới hạn quyền truy cập chỉ dành cho thuê bao có thể gây ra hiện tượng “mất fan” và co hẹp thị trường bóng đá.
Bên cạnh Netflix, nhiều nền tảng OTT (Over-the-top) khác cũng đang dần trở thành “ông lớn” trong lĩnh vực phát sóng thể thao trực tiếp.
Tại Mỹ, một số nền tảng nổi bật có thể kể đến:
- Peacock: Thuộc sở hữu của NBCUniversal, Peacock đang giữ vai trò trung tâm trong việc phát sóng các kỳ Olympic từ 2024 đến 2036 sau khi Comcast gia hạn hợp đồng trị giá 3 tỷ USD với Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC).
- ESPN+: Một phần của Disney, chuyên phát sóng các giải như UFC, NHL, MLS, FA Cup, Bundesliga…
- Amazon Prime Video: Sở hữu quyền phát sóng các trận đấu bóng đá Premier League tại Anh vào thứ Năm và đôi khi là thứ Sáu, bên cạnh các nội dung NFL (bóng bầu dục Mỹ).
- Apple TV+: Ký hợp đồng 10 năm trị giá 2,5 tỷ USD với giải bóng đá nhà nghề Mỹ (MLS) kể từ năm 2023.
Tại châu Âu, thị trường phát sóng thể thao cũng đang thay đổi nhanh chóng:
- DAZN: Từ một start-up phát sóng boxing, DAZN đã trở thành nền tảng hàng đầu tại châu Âu trong việc phát sóng các giải Serie A (Ý), Bundesliga (Đức), UEFA Champions League (ở một số thị trường).
- Viaplay: Mạnh tại Bắc Âu, phát sóng Premier League, F1, NHL tại Thụy Điển, Na Uy, Đan Mạch.
- Discovery+ (thuộc Warner Bros. Discovery): Phát sóng Olympic tại châu Âu, bao gồm cả các nội dung độc quyền.
Tại Việt Nam, các nền tảng nổi bật bao gồm:
- VTVcab On, ON Sports, FPT Play: Truyền thống phát sóng bóng đá trong nước, vòng loại World Cup, giải U23 châu Á…
- TV360 (của Viettel): Có bản quyền SEA Games, giải U20 châu Á…
- VTV Go: Một trong những kênh miễn phí lớn nhất, nhưng vẫn phụ thuộc vào các gói sublicensing.
- VieON, MyTV, Clip TV… chủ yếu phát các giải đấu theo dạng thuê bao.
- DAZN hiện chưa có mặt chính thức tại Việt Nam, nhưng người dùng vẫn có thể truy cập qua VPN hoặc gói quốc tế.
Về bản quyền World Cup, các tổ chức đã dần thay đổi chiến lược phát sóng:
- Tại Mỹ: World Cup 2026 sẽ được phát sóng bởi FOX Sports (tiếng Anh), Telemundo (tiếng Tây Ban Nha) và các nền tảng stream như Peacock, fuboTV, Sling TV, YouTube TV, đa phần là dịch vụ trả phí.
- Tại Anh: BBC và ITV đã giữ bản quyền World Cup đến 2030, nhưng cũng bắt đầu ưu tiên phát sóng qua nền tảng số.
- Tại Việt Nam: Các đài như VTV, VTVcab, FPT từng mua bản quyền World Cup. Nhưng với giá bản quyền tăng phi mã, khả năng cao World Cup 2026 sẽ rơi vào tay các nền tảng độc quyền, như trường hợp WBC thuộc về Netflix.
Olympic Cũng Không Nằm Ngoài Xu Thế
Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) đã xác định rằng nguồn thu lớn nhất là từ bản quyền truyền hình. Tại Olympic Paris 2024, lượng người xem streaming đạt mức kỷ lục, đặc biệt là trên Peacock (Mỹ). Comcast, công ty mẹ của NBC, mới đây đã ký hợp đồng trị giá 3 tỷ USD để sở hữu bản quyền Olympic đến năm 2036, bao gồm cả truyền hình lẫn streaming.
Tại Nhật Bản, NHK từng đóng vai trò chủ lực trong phát sóng Olympic, nhưng các đài thương mại đang rút lui do không chịu nổi phí bản quyền. Ở Olympic Los Angeles 2028, nhiều khả năng truyền hình trả phí sẽ chiếm thế thượng phong.
Người Hâm Mộ Liệu Có Nên Trả Phí Để Tận Hưởng Thể Thao?
Sự cạnh tranh toàn cầu trong việc đấu giá bản quyền, nguồn tài chính khổng lồ từ các nền tảng Streaming đang khiến các mức giá được đẩy cao lên chưa từng thấy, điều này khiến cho ngày càng có nhiều giải đấu buộc người dùng phải trả phí để theo dõi.
Tuy nhiên, làn sóng phản đối đang dần hình thành. Việc mất đi phát sóng miễn phí sẽ làm thể thao mất đi vai trò xã hội, khiến người cao tuổi hoặc thu nhập thấp bị loại khỏi cuộc chơi. Tại châu Âu, khái niệm “quyền truy cập phổ quát” (universal access rights) đang được bàn luận nhằm bảo vệ quyền xem miễn phí những sự kiện thể thao mang tính công cộng.
Tại Nhật, dù có ý kiến đề xuất dùng ngân sách nhà nước để hỗ trợ phát sóng miễn phí, khả năng được thông qua là rất thấp. Đơn giản vì không dễ thuyết phục người đóng thuế đầu tư cho các doanh nghiệp tư nhân như Netflix hay DAZN.
Netflix hay các nền tảng streaming nên nhận thức rằng nếu họ chỉ phục vụ “fan ruột”, những người sẵn sàng trả tiền xem thể thao, họ sẽ tự giới hạn tương lai phát triển thị trường.